تعیین طبقات شایستگی مراتع منطقة فریدون شهر برای چرای گوسفند

در تعیین شایستگی مرتع برای هر نوع کاربری باید به قابلیت ها و ظرفیت های موجود اکوسیستم مرتع، با هدف حفاظت پایدار، توجه شود. هدف از این تحقیق شناخت قابلیت ها و استعدادهای مراتع حوضة آبخیز سرداب- سیبک و ارزیابی و تعیین طبقات شایستگی مراتع منطقه برای کاربری چرای گوسفند است. بدین منظور، مدل شایستگی استفادة چرایی دام (گوسفند) با استفاده از روش پیشنهادی فائو تعیین و برای تلفیق لایه های اطلاعاتی در کلیة مراحل این تحقیق از محیط gis استفاده شد. در این تحقیق، سه معیار ـ حساسیت خاک به فرسایش، منابع آب، و تولید علوفه ـ برای تعیین شایستگی نهایی مرتع در نظر گرفته شد. برای تعیین شایستگی از نظر حساسیت خاک به فرسایش از مدل mpsiac استفاده شد. به منظور بررسی منابع آبْ پارامترهای کمّیت، کیفیت، و دسترسی به منابع آب استفاده شد. از نظر مدل تولید علوفه نیز شاخص نسبت علوفة قابل دسترس دام از کل علوفة تولیدی در هر تیپ گیاهی بررسی شد. نتایج حاصل از مدل نهایی نشان داد که 99/95 درصد (48/17610 هکتار) در کلاس شایستگی کم (3s) و 01/4 درصد (45/736 هکتار) در کلاس شایستگی متوسط (2s) قرار گرفت،و هیچ سطحی از مراتع منطقه در کلاس شایستگی خوب (1s) و غیر شایسته (n) قرار نگرفت. بر اساس این بررسی، مهم ترین عامل مؤثر در کاهش شایستگی مراتع منطقه کمبود میزان علوفة در دسترس دام، به دلایلی از قبیل تولید ناچیز گیاهان کلاس های i و ii، پایین بودن درصد خوش خوراکی، و حد بهره برداری مجاز، است. با توجه به جمعیت فعلی دام موجود در مراتع منطقه (22170 واحد دامی در طول فصل چرا) و ظرفیت چرای محاسبه شده (15989واحد دامی) و همچنین با توجه به روند تخریب شدید در اثر چرای مفرط، به کارگیری روش مرتع داری، که محدودیت بیشتری برای مصرف علوفه توسط دام ایجاد می کند، می‏تواند در صورت عملیاتی شدن به بهبود وضعیت مراتع منطقه کمک کند.